Septembertelling 2015: hoogste dichtheid in 10 jaar voor 7 soorten

De telling van september 2015 leverde 73 vogelsoorten in 24 kavels op. Grauwe gans, Smelleken, Krooneend, IJsvogel, Huiszwaluw, Tjiftjaf en Groenling bereikten de hoogste dichtheden van de laatste 10 jaar. Daarbij noteerden Fuut, Aalscholver, Boompieper, Witte kwikstaart en Vink nog 5 ‘records van de maand’, dat wil zeggen de hoogste aantallen in september in diezelfde 10 jaar.

Het Smelleken is deze keer een geval apart: er waren 4 waarnemingen maar die zouden wel eens van één of twee individuen kunnen zijn geweest. Op dezelfde dag werd een exemplaar waargenomen in de kavels 17A, 61, 63 en 75. Zelf zag ik hem vanuit kavel 75 in de richting van 63 en 61 snellen, dus mogelijk is het aantal van 4 geflatteerd.

Veel IJsvogels
Het kan toch verrassend lopen: vorig jaar is in september geen enkele Grauwe gans in Meijendel aangetroffen, nu het hoogste aantal ooit in een herfst-/wintertelling (circa 240). Zouden zij vooral voedsel of veiligheid zoeken? Krooneenden waren er zelfs nóg meer: 260! Die weten intussen wel dat er kranswieren te vinden zijn. En wat te denken van de 7 IJsvogels (3 in kavel 77, 2 in kavel 2 en eentje in 33 en in 105)? Sovon meldde op z’n website direct na de (landelijke) septembertelling al dat het dit jaar ‘barst van de IJsvogels’. Tijdens het afgelopen broedseizoen is in Meijendel overigens ook een recordaantal territoria voor deze fraaie soort vastgesteld.

Dichtheden van de Tjiftjaf in Meijendel (in aantal/km2) in de maanden september van de afgelopen tien jaar (2006 t/m 2015).

Voor de Huiszwaluw en de Groenling denk ik dat we juist tijdens een gunstig stukje van de doortrek in de duinen waren. En de Tjiftjaf neemt al een paar jaar in september geleidelijk toe (zie grafiek). Mij leek tijdens het tellen overigens ook dat ze nogal talrijk riepen (zodat ze misschien meer opvielen?).

Dan de Boompieper en de Witte kwikstaart: hierbij past de opmerking dat het ‘record van de maand’ in totaal slechts enkele individuen betrof, maar desondanks waren het er meer dan in voorgaande jaren. En om dit rijtje toppers compleet te maken: de Kuifeend, de Waterral en de Boomleeuwerik kwamen ook in relatief hoge aantallen uit de bus.

De Huiszwaluw trok juist tijdens het telweekend in aardige aantallen door. Foto: Louis Westgeest

Niet 1 grasmus
Opvallend laag (voor de maand) scoorden Knobbelzwaan, Waterhoen, Graspieper, Heggenmus en Pimpelmees en voor het eerst in 10 jaar is er geen Grasmus waargenomen in september. Op de Kleine bonte specht had ik stilletjes gehoopt (vooral nadat zij in het afgelopen broedseizoen in Meijendel een (voorlopige) recorddichtheid aan territoria wisten te bereiken), maar deze soort heeft zich verscholen kunnen houden. De Fitis bleek eveneens relatief ‘dun gezaaid’, maar deze soort wordt in het najaar gemakkelijk verward met de Tjiftjaf en kan zo best weleens ‘onderteld’ zijn.

Trio valkensoorten
Als uitsmijter mag van mij deze keer het trio valkensoorten in de prijzen vallen: de Torenvalken (kavel 17B (1 ♀ en 1 ♂), 17A, 33 en 77), de Boomvalken (kavels 3 en 7) en de Smellekens (los van of dit er nu 4, 3, 2 of 1 waren). Ik zie nóg die ‘Torenvalk’ (zo dacht ik in eerste instantie) in de verte aankomen en almaar ‘door- en voorbijsnellen’. Pas langzaam gaat tot je doordringen dat hij het geen moment rustiger aan doet, laat staan even ‘bidt’. Zo kwam ik op het Smelleken… En je mag van geluk spreken als je hem dan nog steeds ziet.

Ook de Geelgors in kavel 7 krijgt een eervolle vermelding. Een leuk telweekend vond ik het. Toch valt bij zo’n eerste keer na de voorjaarstellingen de stilte in de duinen altijd nogal rauw op je (schedel)dak...

 Jan Westgeest westgeest_jan@yahoo.com