(21-1-2018)

Januaritelling 2018: Na het vuurwerk: de vliegtuigen

We tellen ze niet, maar na Oud en Nieuw was in de duinen het meeste geluid misschien wel afkomstig van vliegtuigen. Mogelijk valt het lang niet alle tellers op; zij zijn natuurlijk gespitst op andere geluidjes. Maar het zijn eigenlijk vooral vliegtuigen die de ‘januari-stilte’ doorbreken. De vogels hebben het druk met het bijeenscharrelen van hun dagelijkse kostje. Die hoor je dus niet. Dit geldt in het bijzonder voor de kleine vogelsoorten. Toch hebben we in 29 kavels (10 km²) 75 soorten waargenomen, met een dichtheid van 469/km². Dat is 100/km² boven het maandgemiddelde.

Dichtheidsverloop van de Grote zaagbek in de herfst-/winterseizoenen van de afgelopen tien jaar (dichtheden in aantallen per km²). De stippellijn is de derdegraads polynoom.

Een paar eendensoorten, zoals de Wintertalingen, maakten al wel geluid. Zij beginnen met hun scheidsrechtersfluitjes al de aandacht te vestigen op het komende broedseizoen. Maar verder bleef het waarschijnlijk voor veel tellers bij hoogstens wat nietige contact- of alarmpiepjes. Toch heeft een drietal soorten voor een absoluut record over alle herfst-/wintermaanden van de laatste tien jaar gezorgd: de Wilde eend, de Grote zaagbek en de Barmsijs (Grote en Kleine barmsijs zijn samen gerekend. Zij worden niet altijd volledig onderscheiden. Als we deze twee als afzonderlijke soorten rekenen, komt het totaal aantal aangetroffen soorten overigens op 76 i.p.v. de genoemde 75 uit).

De Grote zaagbek (zie grafiek) - ook wel boterbuik genoemd; kijk maar naar het mannetje - viel deze maand vooral op vanwege de grote groep (36 individuen) in kavel 10/12/76. De soort lijkt ’s winters in opkomst in Meijendel. En de Barmsijs sprong er bij Sovon dit hele seizoen al uit als in groten getale aanwezige soort. Zie Barmsijzen kleuren deze winter in Sovon-nieuws en m’n verslag van de december-telling.

Opvallende waarnemingen
Andere opvallende waarnemingen waren: de enorme groep Grauwe ganzen in kavel 91 en de grote aantallen Houtduiven gespreid over meerdere kavels. Aardige opkrikkers voor de maandgemiddelden van de dichtheid waren er verder voor: de Krooneend, de Waterral, de Heggenmus en – evenals in december – de Vuurgoudhaan en de Boomkruiper, die zich dit hele seizoen al bijzonder goed laat zien/horen. (De soorten waarvan er hoogstens slechts een handvol zijn aangetroffen, zijn bij deze melding even buiten beschouwing gelaten.)

Wilde zwanen-’gezin’ in kavel 77. (Foto: Jan Westgeest)

Voor de ereplaats bij de vermeldingen van januari 2018 zou ik willen voorstellen: de 5 Wilde zwanen (een ‘gezin’ van 3 in kavel 77 [zie foto] en het paar in kavel 14), de Smient in kavel 4/5, de Slechtvalk in kavel 10/12/76, de Velduil in kavel 14 en last but not least de Witkopstaartmees in kavel 2. Deze laatste soort is tijdens de herfst-/wintertellingen nooit eerder in Meijendel waargenomen en – bij mijn weten – ook buiten dit seizoen nog nimmer.

Echte verliezers zijn er voor januari niet te melden; of het moet de Holenduif zijn, die in alle voorgaande jaren in januari steeds werd gesignaleerd, zij het meestal op één hand te tellen. Deze keer helemaal niet.

De vliegtuigen zijn echter helaas al bij lange na niet meer op één hand te tellen! Vuurwerk en vliegtuigen, is dat eigenlijk allemaal wel goed voor ons? Aan u een heel gezond, voorspoedig en vogelrijk 2018 toegewenst!

Jan Westgeest (westgeest.jan@gmail.com)

Wintertelling aantallen per soort

Open in ExcelOpen als pdf

Openen in Excel biedt sorteermogelijkheden