Kustvogels bedreigd

Het gaat slecht met de Nederlandse kustvogels. Van de 23 soorten die het moeilijk hebben, worden er 15 ernstig bedreigd en zijn er 2 uit ons land verdwenen. Bij de plannen die de Deltacommissie maakt voor de kust, moet rekening gehouden worden met het internationale belang van de Nederlandse kust voor miljoenen vogels. Daarom overhandigde Vogelbescherming Nederland op 10 juni 2008 haar eigen kustvisie aan staatssecretaris Huizinga van Verkeer en Waterstaat. “Vogelbescherming wil dat de werkzaamheden aan de kust leiden tot meer ruimte en veiligheid voor mens én vogel” aldus Fred Wouters, directeur Vogelbescherming Nederland.

De Deltacommissie maakt in opdracht van het ministerie van Verkeer en Waterstaat plannen die nodig zijn om onze kust te beschermen tegen het stijgende water. De kust gaat op de schop. Daarbij is het belangrijk dat ook de kansen voor natuur in het algemeen en vogels in het bijzonder worden benut. Dat is hard nodig, want het gaat slecht met de Nederlandse kustvogels. De afgelopen 150 jaar heeft de Nederlandse kust behoorlijk aan kwaliteit ingeleverd. Veel natuur is opgeofferd voor economische activiteiten en maatregelen voor veiligheid. Daardoor zijn broed- en verblijfplaatsen van vogels verdwenen, met als gevolg dat vogels op zoek moeten naar een plekje elders, of zelfs helemaal verdwijnen. Voorbeelden daarvan zijn tapuit, strandplevier en eidereend.

“Nederland kent 320 kilometer kust, een groot deel daarvan bestaat uit strand. 95 procent daarvan is onleefbaar voor vogels” zegt Fred Wouters. “Het grootste deel van de duinen is niet meer geschikt voor de vogels om te broeden. Onze Nederlandse kust lijkt puur natuur, maar helaas is dat allang niet meer het geval. We moeten ons realiseren dat de Nederlandse kust internationaal van essentieel belang is voor vogels.”

Vogelbescherming komt daarom met een eigen kustvisie met daarin zes adviezen:

1. Geef natuurlijke ontwikkelingen weer kans – zorg voor meer dynamiek met stuivende duinen, natte duinvalleien en slufters
2. Haal unieke gebieden terug – herstel van kweldernatuur
3. Laat getijden binnen – herstel van eb en vloed in de afgesloten zeearmen in de Delta en het Lauwersmeer
4. Zoneer activiteiten – meer rust op de stranden dankzij voldoende recreatiezones naast ruimte voor natuur
5. Herstel de voedselketen – herstel van schelpdierbanken in de Waddenzee en Delta
6. Creëer veilige plekken voor kustvogels – rustige plekken voor kolonies en vluchtplaatsen voor vogels tijdens hoog water

Het programma van Vogelbescherming levert een forse winst op voor de natuur. Tegelijkertijd draagt het bij aan de kwaliteit van de leefomgeving van de mensen die er wonen en voor mensen die de kust gebruiken voor een dagje uit. “Vogels zijn een goede graadmeter voor de omgeving” zegt Fred Wouters. “Maatregelen voor kustvogels hebben ook invloed op andere flora en fauna en dragen bij aan het leefplezier van de mens. Ondoordachte keuzes leiden tot onomkeerbare gevolgen. Voor mens en natuur in het algemeen en voor veel vogelsoorten in het bijzonder.”

Nederland telt 23 soorten kust- en duinvogels die het moeilijk hebben. Vijftien daarvan staan op de Rode Lijst, wat betekent dat hun voortbestaan in ons land onder druk staat. Twee soorten, Griel en Lachstern, zijn inmiddels als broedvogel uit Nederland verdwenen.

De Tapuit telt 200 à 300 broedparen in ons land, de soort is daardoor bedreigd in haar voortbestaan. Het is een typische vogel van kale, open duingebieden. Hij jaagt op insecten en broedt in konijnenholen. Nu de konijnen gedecimeerd zijn, heeft de tapuit een dubbel probleem: er zijn weinig holen om in te broeden en het duin wordt niet meer kaal en open gehouden door de knagers.

De Strandplevier houdt van stille stranden en ondiepe zoutwaterpoelen. Je treft de strandplevier daarom vooral in de Delta. Hij broedt op afgelegen, schelpenrijke zandplaten. Heeft te lijden van recreatiedrukte en het afkalven van zandplaten.

Eidereenden foerageren op zee, ook in diepere delen, waar ze duiken naar schelpdieren. Voor hen zijn een ongestoorde zee- en wadbodem van belang en plekken in het duin waar ze ongestoord kunnen broeden. De soort staat onder druk door een gebrek aan voedsel, met name mosselen.